- Divani yazı türü
Osmanlı Türkçesinde Kur’an harfleri kullanıldığı için, İslam hat geleneğine paralel olarak Osmanlı yazı sanatı da gelişmiştir. Matbaanın gelmesinden önce elle telif edilen veya çoğaltılan eserler türlerine göre farklı hatlarla yazılıyordu. 1727’de ilk Türk matbaasının açılmasıyla birlikte başta tarih, edebiyat ve lügat gibi dini içerikli olmayan eserler matbaada basılmaya başlanmış, 1873’ten itibaren de her türlü dini kitap basım yasağı kaldırılarak Kur’an-ı Kerim dâhil birçok eser matbu olarak halka sunulmuştur. Bununla birlikte resmi devlet yazışmaları ve kayıtlar, Harf inkılabına kadar el yazısı ile yazılmaya devam etmiştir. Arap alfabesinin asıl gelişimi ve sanat değerini kazanması Kur’an-ı Kerim ve ona verilen değer ile olmuştur. İslam dinini kabul eden milletler, bu harfleri evrensel medeniyetin bir parçası haline getirmişlerdir. Kûfi hattı ile başlayıp aklâm-ı sitte ile gelişen Arap alfabesinin olgunlaşma süreci, İslam dünyasına yüzyıllarca bayraktarlık yapmış olan Osmanlı Devleti’nde de devam etmiştir. Osmanlı özel ve resmi yazışmalarında yaygın olarak kullanılan hatlar, sülüs, nesih, ta’lik, divâni, rik’a ve siyâkat olmuştur.
DİVÂNİ HATTI
İran’da resmi yazışmalarda kullanılan Ta’lik hattı 15. yüzyılda Osmanlılara Akkoyunlular yoluyla gelmiş ve kısa zamanda büyük değişikliğe uğrayarak Divân-ı Hümâyun’daki resmi yazışmalar için kullanılmaya başlanmıştır (berat ve ferman gibi). Bu sebeple Divâni adını almıştır. Türklerin icadı olan bu hattın daha süslü bir şekli Celi Divânı ise devletin üst seviyedeki yazışmalarında kullanılmıştır.
Divâni harf kurallarının el yazısı ile standart özelliklerinden biraz uzaklaştığı Kırma Divâni hattı da vakfiye, hüccet, ilam ve ilmühaber gibi resmi kayıtlarda kullanılmıştır.
Yorumlar
Yorum Gönder